برخی از کتاب ها می آیند تا بازی را تغییر دهند. این کتاب ها نویسندگان بزرگی هم دارند. نویسندگانی که زمان و مخاطب را به خوبی می شناسند و از طرف دیگر، موضوع مورد بحث خودشان را نیز ساده و بی آلایش، بلدند. دکتر الکساندر استروالدر یکی از این نویسندگان است و کتاب خلق مدل کسب و کار، بدون شک، یکی از آن کتاب های تغییر دهنده بازی. کتابی درباره مدل کسب و کار که پس از انتشارش در سال ۲۰۱۰، نگاه ها را به خود دوخت و باعث شد تا مفهوم مدل کسب و کار بیشتر بر سر زبان ها بیوفتد و نگاه ها را به سمت خود بکشاند. استروالدر و تیمش، کتاب بعدی شان را در سال ۲۰۱۴ منتشر کردند. کتابی به همان سبک و سیاق کتاب قبلی و در ادامه ابزار و مفهومی که در آن معرفی شده بود. کتاب طراحی ارزش پیشنهادی، به قلم دکتر استروالدر، دکتر پیگنیور و همکارانشان و با ترجمه بابک وطن دوست، حسام الدین ساروقی، مینا نجفیان و اصغر عطایی توسط انتشارات آریانا قلم در زمستان ۹۴ روانه بازار نشر شده است.

این کتاب در ۳۲۰ صفحه و در ۴ بخش زیر طبقه بندی شده است:

1. تابلوی طراحی
2. طراحی
3. آزمون
4. تکامل

مدل کسب و کار قرار است منطق خلق و ارائه ارزش یک سازمان به مخاطبانشان را نشان دهد. اینکه این سازمان چگونه درآمد کسب می کند و ساختار هزینه های این سازمان چگونه است. در نتیجه، مفهوم مدل کسب و کار، علاوه بر سازمان های نوپا و در حال شکل گیری براساس ایده های نو، در سازمان های استوار چندین و چند ساله هم قابل تطبیق است. به همین دلیل این مفهوم تقریبا در تمامی موارد، قابل انطباق با شرایط سازمان های گوناگون است و در یک کلام: تمامی سازمان ها مدل کسب و کار دارند؛ حتی اگر خودشان آن را نشناسند!

اما مفهوم مدل کسب و کار یک ارتباط تنگاتنگی با فضای ایده پردازی و استارت آپی دارد. در کشور ما هم جریان استارت آپ ها چند سالی است که شروع شده و به همین دلیل، مدل کسب و کار به مفهومی عمومی و ژنریک در فضای استارت آپی تبدیل شده است. استروالدر با انتشار کتاب خلق مدل کسب و کار، توانست با تلفیق مفهوم مدل کسب و کار با تفکر طراحی و استفاده از علم طراحی و همچنین نوآوری در نوشتن و انتشار کتاب و حتی طراحی کتاب، مدلی تحت عنوان بوم مدل کسب و کار را به مخاطبان عرضه نماید. بوم مدل کسب و کار توانست در مدت زمان اندکی، جای خود را در فضای کسب و کار مخصوصا در حوزه استارت آپ ها به خوبی باز کند و به ابزاری ضروری برای استارت آپ بازها و تحلیل گران و مشاوران بدل شود. ابزاری که می تواند ذی نفعان مختلف را دور یک میز بنشاند و حول محور موضوعات گوناگون بوم، افراد را به سمت فهم بهتر مدل کسب و کارشان هدایت کند. بوم مدل کسب و کار به مخطبان کمک می کند تا برای کسب و کارشان ارزش ایجاد کنند و تصویر بهتری از کسب و کار خود داشته باشند.

از ۹ خانه مورد بحث در بوم مدل کسب و کار، دو خانه ارزش پیشنهادی و بخش های مشتری، حساسیت های متفاوتی داشتند. دو خانه ای که قلب بوم مدل کسب و کار، ارزش پیشنهادی است. ارزشی که قرار است با ارائه آن به مخاطب، سازمان پابرجا بماند. از سوی دیگر، قلب هر کسب و کاری را مشتریان آن تشکیل می دهند. خانه بخش های مشتری بوم مدل کسب و کار، مخاطب را به شناخت بهتر مشتریان خود دعوت می کرد. اما چگونه باید ارزشی طراحی کرد که مشتریان حاضر باشند بابت آن هزینه کنند؟ ارزش پیشنهادی را باید به چه افرادی فروخت؟ مشتریان شما چه ویژگی هایی دارند؟ چه کسانی هستند و مهمتر از آن، چه کسانی نیستند؟

کتاب دوم استروالدر و همکارانش قرار است به این سوالات پاسخ دهد. طراحی ارزش پیشنهادی، ذره بین برداشته و صرفا به سراغ دو خانه از ۹ خانه بوم مدل کسب و کار رفته است: ارزش پیشنهادی و بخش های مشتری. در این کتاب، همانند کتاب خلق مدل کسب و کار، ابزاری معرفی شده که شما را در مسیر طراحی بهتر ارزشی که مشتریان آن را بخواهند، کمک می کند. بوم طراحی ارزش پیشنهادی به شما کمک می کند تا برای مشتری خود ارزش ایجاد کنید.

استروالدر در این کتاب یک فرض نانوشته را رعایت کرده است: مشتری می داند چه می خواهد. با این فرض، این کتاب نوشته شده و ابزارهای آن توسعه پیدا کرده اند. در بخش اول، نویسندگان به معرفی ابزار خود می پردازند. ابزاری که از دو بخش تشکیل شده است: پروفایل مشتری و نقشه ارزش. پروفایل مشتری به شما کمک می کند تا درک واضح تری از مشتری داشته باشید و نقشه ارزش، چگونگی ایجاد ارزش برای آن مشتری را توصیف می کند. در بخش بعدی، نویسندگان با ابزارها و تکنیک ها شما را کمک می کنند تا بتوانید ارزشی برای مشتری ای طراحی کنید. در بخش بعد، با تکنیک های معرفی شده، ارزش پیشنهادی تان را آزمون کنید تا فهم بهتری از آن داشته باشید. در این بخش شما از تعدد آزمون ها و همچنین معرفی پیاپی آن ها کمی خسته می شوید و ممکن است مثل من، کتاب را کمی ببندید تا ذهن شما استراحت کند! در بخش آخر، نویسندگان به شما کمک می کنند تا ارزش پیشنهادی تان را به تکامل برسانید و بهبود بخشید.

این کتاب هم مانند کتاب قبلی استروالدر و همکارانش سر و صدای زیادی به پا کرد. استروالدر در این کتاب خرگوش از کلاه در نیاورده! بلکه به اعتقاد من، مفاهیم موجود در حوزه هایی همچون بازاریابی، استراتژی، مدل کسب و کار، استارت آپ ناب را به خوبی شناخته و برخی از آن را هنرمندانه در کنار هم قرار داده است. در نتیجه موسیقی بسیار زیبایی می شنوید از سازهایی که بارها و بارها صدای آن ها شنیده اید. این هنر استروالدر است. علاوه بر آن، استروالدر برای کتاب خود زمان گذاشته و با کمک یک طراح، مفاهیم کتاب را تصویرسازی کرده است. در نتیجه کتاب را که ورق می زنید، انگار یک کتاب داستان کودکانه را ورق زده اید. کتابی پر از عکس و نقاشی و رنگ های شاد. استفاده از این رنگ های شاد و نقاشی ها آن قدر زیاد است که حتی شاید در نگاه اول کمی شما را پس هم بزند! اما من کتاب را با همین سبک و سیاق و به صورت رنگ آمیزی شده بیشتر دوست دارم. استروالدر کار دیگری هم انجام داده است: کتاب را به صورت یک مجموعه آموزشی روانه بازار کرده نه فقط یک کتاب کاغذی! کتاب سایتی دارد که در آن اسلایدها، پوسترهای کتاب به صورت آنلاین آماده دانلود است که همین موضوع شما را به عنوان خواننده بیشتر و بیشتر با کتاب و مفهوم آن درگیر می کند. علاوه بر آن، کتاب در بسیاری از موارد در هنگام معرفی ابزارها و تکنیک ها، گام به گام مسیر انجام آن ها را شرح داده است. مثال هایی هم برای فهم بهتر زده شده اند. این موارد کتاب را دلپذیرتر می کند.

آریانا کتاب را با اجازه رسمی ناشر بین المللی آن، وایلی، به انتشار رسانده است. کتاب اصلی پر از نقاشی های رنگارنگ است و آریانا با رعایت تمامی موارد، آن ها را عینا در ترجمه فارسی منتقل کرده و جزئیاتی همچون فارسی نویسی درون تصاویر و راست به چپ بودن آن ها را رعایت نموده است. دقت نظری که باعث می شود شما از بدست گرفتن کتاب، لذت ببرید. جنس کاغذ کتاب گلاسه است که با اینکه نور را باز می تاباند اما باعث شده کتاب سرزنده تر و نقاشی ها و رنگ ها بهتر و جذاب تر دیده شوند. علاوه بر این، آریانا در صحافی کتاب از دوخت صفحات استفاده کرده است تا مخاطب کتاب را راحت تر باز کند و در عین حال صفحات کتاب از هم جدا نشوند.

این کتاب، کتابی نیست که بنشینید و آن را از اول تا اخر و بی وقفه بخوانید. کتابی است که باید آستین هایتان را بالا بزنید و در دل عمل آموخته های خود را محک بزنید. کتابی که شما را تشویق می کند تا دست به کار شوید و آن را در کنارتان داشته باشید و سعی کنید تا آموخته های خود را در میدان عمل بهتر یاد بگیرید.

راستی شما این کتاب رو خواندید؟ شما مطالعه این گونه کتاب ها را بیشتر ترجیح می دهید یا کتاب های معمول دنیای کسب و کار؟ اهل عمل هستید یا دوست دارید همان روال همیشگی طی شود؟ خبرساز می شوید؟